Over duurzaam of ecologisch bouwen wordt veel geschreven en geroepen maar in essentie draait het vooral om eenvoud en aandacht voor mens en omgeving. De basiselementen voor die manier van werken worden al eeuwen toegepast. Dat je door de positie van de woning t.o.v. de zon, de bouwwijze, de bouwmaterialen en het beperkte gebruik van techniek, zo weinig mogelijk materialen en energie gebruikt. Dat is niet ingewikkeld. We zouden ons bij alles wat we denken toe te voegen moeten afvragen of die toevoeging echt nodig is en of het niet slimmer kan.

Het zou mooi zijn als we het volgende weten te benaderen bij de bouw en het gebruik:

nul CO₂, nul aardolieproducten, nul techniek, nul onderhoud en energie plus.

Voor de bouw van de Energy Academy Europe bij de universiteit Groningen is het als volgt geformuleerd:
“Slim gebruik maken van de natuur. Voor dit gebouw is gekozen voor een low-tech benadering van het energievraagstuk. Er wordt optimaal gebruik gemaakt van wat in ruime mate voorhanden is: de elementen aarde, water, lucht en zonlicht. D.m.v. een 200 meter lang luchtkanaal onder het gebouw wordt de aarde gebruikt voor koeling of juist opwarming van lucht en water; regenwater wordt gebruikt als spoelwater voor de toiletten; de ventilatie is natuurlijk en wordt aangejaagd door een ‘zonneschoorsteen’ in de nok van het dak; zonlicht wordt optimaal gebruikt voor verlichting en voor het opwekken van energie. Als de natuurlijke bronnen tijdelijk niet voldoen, zijn back-up installaties voorzien voor verwarming, ventilatie en verlichting. Door de innovatieve omgang met duurzame energiebronnen wordt op lange termijn flink bespaard op de exploitatielasten.” https://www.rug.nl/groundbreakingwork/projects/eae

Een andere bron die we bij ons onderzoek betrekken, is de benadering van de Stichting Passief Bouwen.

Een passief gebouw is extra goed geïsoleerd. De eerste winst zit immers in warmte die in de winter niet verloren gaat en in de zomer buiten blijft. Als gebouwd wordt in zware materialen als steen of beton is het gewenst de massa van die materialen zo veel mogelijk binnen de isolatie te brengen. Die massa kan warmte opslaan of buiten houden en dat stabiliseert de temperatuur in het gebouw.

Passieve gebouwen zijn ademend. Door een bijzondere ventilatie-installatie wordt steeds evenveel verse lucht ingebracht als vuile lucht afgezogen. Daardoor kan de warmte van de binnenlucht in het stookseizoen worden overgedragen aan de binnengebrachte frisse buitenlucht. Ook dat is een beproefde techniek.

Een passief gebouw wordt op het zuiden georiënteerd. De zuid oriëntatie maakt benutting van zonnewarmte in het stookseizoen mogelijk. Maak het de winterzon gemakkelijk binnen te komen en zorg dat de zomerzon, o.a. door toepassing van voldoende overstek van het dak (zie foto's onderaan), wordt buiten gehouden.

Een passief gebouw heeft grote ramen aan de zuidkant en veel kleinere ramen aan de noordkant en het heeft interne zonering. Ruimten waar warmte gewenst is, liggen aan de zuidkant; dus woonkamers, kinderkamers en dergelijke. Ruimten die warmte produceren of geen warmte nodig hebben, liggen aan de noordkant. Denk aan: keukens, slaapkamers, trappenhuizen, bergplaatsen, e.d.

En verder

Het onderzoek gaat de komende maanden voort naar o.a.: duurzame bouwmethoden, energetische maatregelen waaronder opwekking en opslag van duurzame energie, water aan- en afvoer, samenwerkings- en financieringsvormen, goede leveranciers, sociale- en zorgaspecten, ontwikkeling Knooperf, landschappelijke inpassing en gemeentelijke overwegingen.

Een boeiend trajekt ter realisering van mooie projecten. Vernieuwende voorbeelden en ideeën genoeg want steeds meer mensen vragen zich af of het ook duurzamer en slimmer kan. Meestal wel.

Onderzoek duurzaam bouwen